Angstig paard niet naar hoefsmid
Een paard dat zich angstig of bedreigd voelt kan agressie gaan vertonen zoals slaan, bijten of zelfs iemand ‘pletten’. Dit gedrag kan zich snel uitbreiden – zelfs naar andere situaties. Laat een angstig paard daarom niet behandelen door de hoefsmid maar ga eerst aan de slag, als het paard niet angstig is zal het ook geen agressie hoeven in te zetten.

Elk paard toont stress en angst anders, het introverte paard dat rustig lijkt, de voet niet optilt kan dezelfde emotie hebben als het extroverte paard dat al met de voorbenen begin te slaan als de hoefsmid nadert.

Problemen bij hoefsmid oplossen

Je kunt het beslaan of bekappen zien als een aaneenschakeling van oefeningen die in kleine stukjes opgedeeld kan worden waardoor het mogelijk wordt alle handelingen opnieuw te leren. Net als bij rijtechnisch problemen kan je altijd een stap of meerdere stappen terug om daarvanuit weer de oefening uit te bouwen. Het (tijdelijk) overstappen naar een andere leervorm (positieve bekrachtiging) kan het leren leuk maken voor paard en eigenaar waardoor het probleem meestal sneller verholpen is. Een gedragstherapeut kan je helpen zodat je zo efficiënt mogelijk kan trainen.
Een paard heeft een ander brein dan mensen en leert anders dan wij. De meeste problemen ontstaan als het paard eerst wel goed te behandelen was door de smid en nu niet meer. Het paard kan niet anders en heeft goede redenen voor het gedrag, maar in de gedachtegang dat het paard stout, ondeugend of zelfs dominant is, wordt snel gekozen voor minder goede oplossingen.

Kleine pauzes tussen de behandeling van de hoefsmid kan het bekappen of beslaan veel makkelijker maken. Durf te overleggen met je hoefsmid.

Vaak gaan mensen duwen, trekken, verschillende stemcommando’s geven, schreeuwen, het paard uit balans proberen te krijgen of zelfs slaan en schoppen. De associatie met het moeten optillen van het been was al onprettig en wordt alleen maar onprettiger waardoor het probleemgedrag vaak juist toeneemt en/of de relatie met het paard verslechterd. 

Praam, sedatie en drama bij de hoefsmid?

Het gebruik van een sedatie of een praam is eigenlijk een vorm van symptoom bestrijding. De sedatieven remmen geen angst, zijn niet pijnstillend maar geven een verlammende werking (paard versuft). Sedatie kan zelfs een negatief effect hebben omdat het paard meer moeite kan hebben met zijn balans of zelfs angstiger kan worden. Kies bij voorkeur voor training of therapie in combinatie met stress verlagende middelen. Soms is het gebruik van sedatieven of een praam onvermijdelijk, maar meestal wordt het ingezet zonder dat er met het paard (effectief!) getraind is.

Gedragstherapie bij problemen hoefsmid

Wacht niet te lang met het inschakelen van hulp. Elke keer dat je paard het ongewenste gedrag vertoond en de negatieve ervaring heeft bij de hoefsmid (met of zonder sedatie), wordt het een beetje verder verankerd in het brein. Gedragsproblemen zijn vervelend maar gelukkig vaak oplosbaar!

Hoe kan je dit trainen?

Hoe beter het paard voeten geeft hoe groter de kans dat zijn hoeven verzorgd zullen worden. Je zult vaker de hoeven even snel uitkrabben als je paard goed meewerkt. Met een paard dat meewerkt wordt trimmen een aangenaam werkje in plaats van een vermoeiende worsteling. De smid of hoefspecialist zullen met plezier naar je stal komen en fluitend hun werk doen. Leer je paard dus super goed voeten te geven!

Het prooidierbrein

Het paard is een prooidier en zijn beste kans op overleven is zijn vluchtmechanisme. Hij zal hierdoor instinctief moeite hebben met het gevoel van vast te zitten en niet weg te kunnen rennen. De sleutel tot succes ligt in het overtuigen van het paard dat jij geen roofdier bent dat zijn been vasthoudt. Maak met het paard de afspraak dat hij altijd z’n been terug mag hebben als hij daar behoefte aan heeft, maar dat hij er netjes om moet vragen.

De Parelli methode

Het handigste is als al van jongs af aan de benen van veulens worden aangeraakt en geaaid zonder dat er van het dier iets verlangd wordt. Ook bij oudere paarden die geen voeten kunnen geven begin je hier mee. Wrijf het paard vanaf de hals langzaam en rustig naar beneden. Wrijf dan over de benen tot aan de hoef. Desensitizing (ongevoelig maken) is het principe achter de Friendly Game.
Heeft het paard moeite met de aanraking stop dan niet maar ga terug met je handen tot de plek waar het paard zich wel comfortabel voelde. Staat het paard weer rustig stil stop je met de aanraking. In de Parelli methode wordt dit approach en retreat genoemd.

De zwilwrat als optilknop

Als het paard gewend is aan de aanraking van het been wrijf je vervolgens over de zwilwrat. Dit wordt uiteindelijk het signaal voor het paard dat hij zijn been moet optillen. Knijp heel licht in dit eeltachtige stukje huid. Knijp dan ietsje steviger en als het nodig is, nog iets harder of draai de huid van de zwilwrat iets om. (In de Parelli methode worden dit werken met fases genoemd) Hou dan vast en WACHT. Verander niets. Niet trekken, niet sjorren, niet loslaten of iets anders gaan doen. In een reflex zal het paard op een goed moment zijn been optillen. Exact op dit moment laat je in eerste instantie los. Wrijf de zwilwrat als beloning.
Door het gebruiken van de fases leert een paard dat als hij niet reageert op een lichte druk en meer druk zal komen. Al snel zal hij ervoor kiezen zijn been op te tillen. Als de reflex goed bevestigd is kun je de hoef aannemen en even vast gaan houden. Geef in het begin de hoef snel terug, voor het moment dat het paard zelf de hoef terug zal trekken. Hij leert in deze fase dat hij zijn voet terugkrijgt en dit geeft hem vertrouwen. Sommige paarden (ruinen!) vinden het fijn als het binnendijbeen geaaid wordt en houden daar graag hun been voor omhoog.
Ben je te laat met teruggeven en begint je paard aan het been te trekken zit er niet veel anders op dan stevig vast te houden. ‘Never let go on a brace!’. Wat soms helpt is om het been dat op de grond staat te wrijven om het terugtrekken te stoppen. Zodra het paard ontspant geef je het been terug en beloon je.
Er zijn drie duidelijke voordelen om de zwilwrat als optilknop te gebruiken. Ten eerste zal het paard als reflex zijn been optillen bij druk op dit stukje huid. Ten tweede gebruik je de zwilwrat voor niets anders. Het is handig wanneer je bijvoorbeeld bandages omdoet, de benen scheert of hoefschoenen aan doet het paard juist niet de voeten optilt. Ten derde hoef je minder ver te bukken!
Bij de achterbenen gebruik je niet de zwilwrat maar maak je van de huid op de hak de optilknop. Dit stuk huid geeft dezelfde reflex en gebruik je ook nooit ergens anders voor. Heel duidelijk dus voor je paard!

Verantwoordelijkheden

Doe de hoefverzorging in samenwerking met het paard. Dit betekent dat zowel de verzorger als het paard verantwoordelijkheden hebben. Het paard staat stil en geeft zijn voet direct als er om gevraagd wordt. De hoefverzorger let erop dat het paard comfortabel staat en geeft het paard de hoef terug als hij moet herbalanceren of een kleine pauze nodig heeft.
Maak het trimmen zo comfortabel mogelijk voor het paard. Veel paarden vinden het niet prettig om hun been heel hoog te houden of ingeklemd te hebben tussen de knieën van de smid.
Het paard moet rustig zijn evenwicht houden op drie benen en mag niet op je gaan hangen. Net zoals je het paard tijdens het rijden niet in de hand laat hangen geef je hem hier ook geen gelegenheid toe bij de hoefverzorging. Hoeven optillen moet uiteindelijk licht aanvoelen. Het paard draagt het gewicht van zijn eigen been. Geef hem dus af en toe zijn been terug voor een moment pauze.
Leer je paard ook de verantwoordelijkheid van zelf de hoef op de standaard te houden. Weerhoud hem niet de voet weer op de grond te zetten maar herhaal net zo lang totdat het geen probleem meer voor hem is.
Je kunt je paard vastbinden of hooi laten eten, maar wen hem in de loop van de tijd om los te staan zonder te eten tijdens de voetverzorging. Corrigeren en belonen werkt beter om gewenst gedrag te krijgen en verantwoordelijkheid te stimuleren dan ongewenst gedrag belemmeren. 

Relaxen op 3 benen of draven op de cirkel?

Er zijn paarden die voeten geven niet leuk vinden en er steevast een heel gedoe van maken. Wat in sommige gevallen goed helpt is het paard de vrije keuze te geven om hard te werken of gezellig samen te trimmen. Zet je trim benodigdheden in het midden van de bak of longeercirkel. Begin met trimmen. Zodra het paard de voet terugtrekt zeg je: Ah, je wilt draven op de cirkel, OK! Stuur hem weg en laat hem enkele cirkels flink in de rondte draven. Nodig hem dan weer uit om terug te komen op het midden en ga verder met trimmen. Herhaal dit een aantal keer en een goede kans dat het paard z’n voet niet meer neerzet. Liever lui dan moe!
Problemen met achterbenen optillen
Voor oudere paarden, stijve paarden en paarden met kramperigheid of EPSM kan het optillen van de achterbenen moeilijk zijn. Bij veel van deze paarden komt hier nog een trauma bij dat bij pijn of kramp in het verleden hun been niet is losgelaten.
Tips voor de hoefverzorging van achterbenen:

• Maak voor het trimmen de rug en achterhand goed los door te werken aan de hand en het binnenachterbeen goed onder de massa te vragen, maar maak het paard niet moe.
• Zet het paard tijdens het bekappen langs een muur zodat hij mentale steun heeft of er zelfs tegen aan kan leunen.
• Hou het achterbeen laag.
• Sommige oudere of stijve paarden vinden het prettiger als het opgetilde been aan de buitenkant van het staande been gehouden wordt.
• Leer je paard de hoef op rust (op een teen) te zetten zodat dagelijks hoefverzorging makkelijk wordt. Het is handig ieder paard dit aan te leren. Hoeven krabben wordt zo erg makkelijk zonder dat je de hoef op hoeft te tillen. Handig bij de verzorging van de extra zware jongens zoals trekpaarden.

Schakel bij zwaar probleemgedrag een expert in die je kan helpen. Clickertraining schijnt wonderen te kunnen doen.
BRON PAARDENHOEVEN.INFO